راننده کامیون به شخصی گفته می‌شود که درآمد زندگی خود را از راه رانندگی انواع کامیون به دست می‌آورد.

در بیشتر کشورها رانندگان کامیونها باید گواهینامه مخصوص که در ایران به پایه یک موسوم است داشته باشند. علاوه بر این باید به برخی از کلیات مربوط به تعمیرات و اصول مکانیک خودروها آشنائی داشته باشند . هرچند برای اخذ این نوع گواهینامه و اشتغال به عنوان راننده کامیون جنسیت مطرح نیست اما به دلیل سختی های خاص این شغل و زمان زیاد کار و همچنین دوری از خانه و خانواده اکثراً رانندگان کامیونها مردان هستند.

رانندگان کامیون اجناس و بارها را از جایی به جای دیگر حمل می کنند. این شغل علیرغم داشتن مشکلاتی مانند سختی کار، حوادث جاده‌ای و سرما و گرما از مشاغل سخت به حساب نمی‌آید و همچنین علاقه مندانی نیز دارد. راننده کامیون با کار خود ارزش زیادی را برای اقتصاد کشور ایجاد می کند. او مواد اولیه را از مراکز تولید و تهیه به کارخانجات تولید حمل کرده و سپس محصولات تولیدی کارخانجات را از محل کارخانه به بازار مصرف و یا عمده فروشی ها حمل می کند.

وظایف یک راننده کامیون :

برنامه ریزی و هماهنگی برای حرکت در مسیرهای مختلف و بررسی جداول زمانی حرکت و هماهنگی با مسئول مربوطه

نظارت یا کمک در بار زدن و خالی کردن بار کامیون

اطمینان از درستی و ایمنی بارها

رانندگی در مسیرهای طولانی

گزارش هر اتفاق خاص رخ داده در جاده به مسئول مربوطه در اداره راهداری و یا شرکت حمل و نقل مربوطه

آشنایی و اطاعت از قوانین راهنمایی و رانندگی و توجه به تذکارات و راهنمایی های مأموریت پلیس

بررسی کامیون و رفع هر گونه نقص و اشکال آن در صورت وجود

رانندگانی که در نظر دارند در زمینه حمل و نقل عمومی جاده ای فعالیت نمایند،بایستی علاوه بر مدارک عمومی از قبیل گواهینامه رانندگی و گواهینامه بیمه اجباری شخص ثالث که برای هر راننده اعم از این که حمل و نقل عمومی و یا شخصی انجام می دهد مورد نیاز بوده،لازم است اسناد و مدارک ذیل را نیز دارا باشد :

۱) دفترچه کار: دفترچه کار راننده،برگ فعالیّت وی بوده که به استناد ماده(۶)قانون اصلاح قانون الزام،توسط پلیس راه در آن درج می گردد و بر اساس تبصره ذیل ماده (۶) قانون الزام تردد در جاده ها بدون همراه داشتن دفترچه کار ممنوع است و سازمان می تواند در صورت تخلف راننده در هر نوبت حداکثر  به مدت ۶ ماه دفترچه وی را ظبط نماید.

۲) کارت شناسایی هوشمند: کارت شناسایی هوشمند راننده که عکس دار می باشد،توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای به منظور تسهیل در امر حمل و نقل و شناسائی رانندگان بین شهری و کنترل رانندگان در حین تردد از مبدا تا مقصد صادر می گردد،کلیه رانندگان دارای دفترچه کار که در حمل و نقل عمومی فعالیت می نمایند بایستی با مراجعه به سازمان استانها نسبت به تکمیل فرم پرسشنامه و اخذ کارت اقدام نمایند.

۳ ) کارت وابستگی: برای آنکه مشخص گردد وسایل نقلیه مسافربری متعلق به کدامیک از شرکت ها ی حمل و نقل مسافر می باشند،بایستی دارندگان وسایل نقلیه مذکور،نسبت به اخذ آن از شرکت مربوط اقدام نمایند.

4) کارت صحت و سلامت جسمی و روحی: کلیه رانندگان بخش حمل و نقل عمومی بایستی از طریق مراجع ذیربط (وزارت بهداشت و درمان)نسبت به دریافت کارت صحت و سلامت جسمی و روحی اقدام نمایند.چنانچه هر شرکت حمل و نقلی به رانندگان بدون داشتن کارت های شناسائی و وابستگی وسیله نقلیه و صحت و سلامت جسمی و روحی،مسافر یا بار تحویل نماید،به استناد بندهای (ب)،(ج)و(ه)ماده (۳)آیین نامه حمل بار و مسافر متخلف محسوب شده ،شرکت مذکور را جهت برخورد قانونی لازم به کمیسیون ماده (12)معرفی می نمایند.

5 ) کارت شناسایی ناوگان حمل و نقل: طرح شناسایی ناوگان باری و مسافری صرفا یک طرح آماری بوده و به منظور نگهداری اطلاعات ناوگان طراحی گردیده است.در فرم شناسایی ناوگان مشخصات وسیله نقلیه بیان شده و هدف اصلی جمع آوری اطلاعات ناوگان بوده و مسایل جانبی نظیر صدور کارت آمار و برچسب فقط برای هماهنگی با پلیس راه و شرکت های حمل و نقل در جهت هدایت ناوگان فاقد کارت آمار به مراکز آمارگیری پیش بینی گردیده و همچنین از کارت مذکور در پایانه های باری و مسافری نیز استفاده می گردد.

6 ) دفترچه مدت کار و بازرسی سرعت: دفترچه ای است که از طرف نیروی انتظامی برای رانندگان واجد شرایط بخش مسافربری صادر می شود،و بر اساس آن مدت کار کار رانندگان در طول سفر و زمان تعویض آنها مشخص و تخلفات رانندگان در آن ثبت و برابر ضوابط تعیین شده بر حسب نوع تخلف به عنوان مجازات برای مدت محدود از رانندگی بر روی وسایل نقلیه مسافربری عمومی محروم می شوند.